Anambabam Erzincan

0
993

Anambabam

Erzincan’lının bütün seslenişlerinin başında ve sonunda hiç eksik etmediği içtenlikli bir deyim: Anambabam

Bilmem yurdun başka bir yerinde yada başka bir dünya dilinde karşısındakine birden bunun kadar güven ve rahatlık verebilecek etkin bir bir deyim var mıdır. Karşısındakine anambabam deyimiyle söz etmek kuşkusuz sevgi ile ilgiyi olanıyla ve koşulsuz ortaya dökmektedir.

Bu deyimi Erzincan’da kadınlar erkeklerden daha çok kullanır. Bu da çoluk çocuğa karışma günlerinden başlayarak, yaşamın sonuna kadar sürer. Ve iyice serpilip gelişerek hemen hemen bütün sözcüklerin başında ya da sonunda yer alır.

“Anambabam” bileşimi herhalde çocuklu kadın ve erkek adlarının bir araya getirilmesinden ötürü, karşısındakinin yaşı, cinsliği ve kişiliği ne olursa olsun bütün seslenmelere uygun gelir, yakışır.

Genç anne, salıncakta ağlayan yavrusunu “anambabamsan… anambabamsan… ayahlara ölürem…” diye susturmaya çalışır.

Soğuktan mosmor olmuş ellerini hoflayarak okuldan dönen yeğenini, orta yaşlı eze (teyze) “anambabam, üşüdün mü? Gel ki elleriy ısıdım” diye karşılar.

Hamur tahtasının önüne bağdaş kurarak hamur açan büyükanne, torununun; “ne yapaysan hammana?” sorusunu: “anambabam saha kete yapıyam ki yiyesen, adaa (adına) gurban olum!”
diye yanıtlar.

Yatakta hasta yatan yetişkin kızının ateşini, yaşlı anne: “anambabam, gine yanıy mısan, heç frehlemedin mi?” diye sorar.

Konukları ağırlamak üzere çarşıdan beklenen et, sebze, şeker… vb. nin gecikmesi durumunda ev hanımı yardımcı kıza : “Kız anambabam bahıysan hele, Ehmet az daha gecikürse misafirlere malamat oluruh (oluruz)” diye yakınır.

Kısacası (kısa ise) yaş, cins, sınıf ve rütbe farkı gözetmeksizin, bu deyim, herkes için, her yerde ve her fırsatta kullanılır. Kullanıldıkça da, yıpranıp eskimez, tersine daha canlı ve içtenlikli olur.

Sanırım bu deyim politikacılar tarafından “sayın” yerine kullanılsa ilişkiler çok daha yumuşak ve içtenlikli olur.

Nereden nereye… Demek anambabam deyimi her kilidi açan maymuncuk gibi, içtenlikli her seslenişe uyuyor. İçtenlikli olması koşul, yoksa olmaz. İnsan düşman gibi baktığı, elinden gelse boğazını sıkacağı kişiye kalkıp “anambabam kardaş” diyemez; Evini barkını yıkıp kül eden düşmandan “anambabam gâvur” diye söz edemez.

Benzeri bir deyim başka yakın adlarıyla da oluşturulabilir mi? Örneğim : Bacımkardeşim, amcamhalam, teyzemdayım denilebilir mi? Herhalde denilmez. Çünkü bu bileşik deyimleri oluşturan kişiler her zaman, illa da sevilmez. Ama anne baba, başka yakınlarla kıyaslanmayacak bir oranla (yüzde yüze yakın) hemen hemen her zaman ve hep sevilir.

Ve işte bu anlayışla ben Erzincan’a “anambabam Erzincan”, Erzincanlılara da : “anambabam Erzincanlılar” diye sesleniyorum.

Nizamettin ÖZBEK
Erzincandan Kemahtan, 1982

Erzincan Nostalji

YORUM YAP

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz